వాషింగ్టన్‌డిసి`నవభూమిబ్యూరో

భారత్–అమెరికా సంబంధాలపై విశ్లేషణ**అమెరికా అధ్యక్షుడు డొనాల్డ్ ట్రంప్ తన కఠిన వ్యాఖ్యలతో భారత్‌పై ఇటీవల ఒత్తిడి తెచ్చిన సంగతి తెలిసిందే. ముఖ్యంగా రష్యా నుంచి భారత్‌ చమురు కొనుగోలు చేయడం, చైనాతో సంబంధాల విషయంలో ఆయన తీవ్ర విమర్శలు గుప్పించారు. భారత్‌ అమెరికాకు వ్యతిరేక దిశలో నడుస్తోందని, రష్యా–చైనా ప్రభావంలోకి వెళ్తోందని ట్రంప్ చేసిన విమర్శలు ఒక దశలో ఇరు దేశాల సంబంధాలపై మబ్బులు కమ్మేలా చేశాయి. అయితే ఊహించని విధంగా తన వైఖరిని మార్చుకున్న ట్రంప్, ప్రధాన మంత్రి నరేంద్ర మోదీపై ప్రశంసలు కురిపించడం కొత్త పరిణామానికి దారితీసింది.

ట్రంప్ ప్రకటనలో “భారత్–అమెరికా మధ్య ప్రత్యేక సంబంధం ఉంది. విభేదాలు వచ్చినా, మోదీతో నా స్నేహం ఎప్పటికీ అలాగే ఉంటుంది. ఆయన గొప్ప నాయకుడు” అని పేర్కొనడం విశేషం. ఈ మాటలతో పాటు మోదీ తీసుకుంటున్న కొన్ని నిర్ణయాలు తనకు నచ్చలేదని కూడా ఆయన స్పష్టం చేశారు. అంటే ప్రశంసలతో పాటు విమర్శలను కొనసాగించినట్టే. దీనికి వెంటనే మోదీ స్పందించారు. “ఇరు దేశాల వ్యూహాత్మక భాగస్వామ్యంపై ట్రంప్ వ్యక్తం చేసిన భావాలు అభినందనీయం. భారత్–అమెరికా కలిసి భవిష్యత్తును బలోపేతం చేస్తాయి” అని ‘ఎక్స్’ వేదికగా ప్రకటించారు.

ఈ పరిణామం వెనుక SCO శిఖరాగ్ర సదస్సులో చోటుచేసుకున్న చర్చలు ప్రధాన కారణమని విశ్లేషకులు చెబుతున్నారు. మోదీ, రష్యా అధ్యక్షుడు పుతిన్, చైనా అధ్యక్షుడు జిన్‌పింగ్‌లతో ఒక వేదికపై కలవడం ట్రంప్‌కు నచ్చకపోవడం సహజమే. ఆయన ‘ట్రూత్ సోషల్’లో చేసిన వ్యంగ్య వ్యాఖ్యలు కూడా అదే సూచిస్తున్నాయి. అయితే తన విమర్శల తరువాత వచ్చిన ప్రతిస్పందనలు, అంతర్జాతీయ వేదికలలో భారత్‌ పెరుగుతున్న ప్రాధాన్యం దృష్ట్యా, ట్రంప్ తన వైఖరిని కొంత సడలించినట్లు కనిపిస్తోంది.

దౌత్యపరమైన కోణంలో ఈ మాటల యుద్ధం తాత్కాలికమేనని నిపుణులు అభిప్రాయపడుతున్నారు. అమెరికా–భారత్ మధ్య వాణిజ్యం, భద్రతా సహకారం, సాంకేతిక భాగస్వామ్యం వంటి అంశాలు బలంగా ఉండటంతో, ఇలాంటి తాత్కాలిక విభేదాలు ఎక్కువకాలం నిలవవని వారు అంటున్నారు. మోదీ, ట్రంప్ ఇద్దరూ తమ దేశ ప్రయోజనాలను ముందుంచుకుంటూ సంబంధాలను పునరుద్ధరించుకోవడం తప్పనిసరిగా మారుతుంది.

ఇక ముందుకు భారత్–అమెరికా సంబంధాలు ఏ దిశగా వెళ్తాయనేది అంతర్జాతీయ రాజకీయాల్లో ఆసక్తికరంగా మారింది. ట్రంప్ చేసిన విమర్శలు, ఆపై ఇచ్చిన ప్రశంసలు ఆయన వ్యూహంలో భాగమేనా లేదా అమెరికా అంతర్గత రాజకీయాలకు సంబంధించినవా అన్న ప్రశ్నలు తలెత్తుతున్నాయి. కానీ ఈ పరిణామం మోదీకి ఒక సానుకూల సంకేతాన్ని ఇచ్చినట్టే. భారత్‌ గ్లోబల్ వేదికలపై పెరుగుతున్న బలం, అమెరికా కోసం తప్పనిసరి భాగస్వామిగా నిలుస్తున్న స్థితి మళ్లీ ఒకసారి స్పష్టమైంది.